Dla lepszego zrozumienia przedstawiam bardzo skróconą historię bankowości.
Kiedyś ludzi nosili sakiewki np. ze monetami (systemów było wiele, od patyków, muszelek, po złote monety), ale były ciężkie i nie wygodne, gdy chciałeś/chciałaś kupić coś większego – wożenie taczką pieniędzy nie było najlepszym rozwiązaniem.
Dlatego można było się dogadać, by zamiast nosić pieniądze, mogłeś/mogłaś je zostawić u złotnika, który miał sejf (pieniądze będą bezpieczne) on dawał kwitek, który upoważniał do odbioru zdeponowanego złota (duża wygoda).
Pożyczki
Złotnicy wpadli na pomysł, że mogą pożyczać swoje złoto, na pewien procent.
Pożyczając pieniądze swoich klientów mogli zarobić znacznie więcej.
Złotnicy (bankierzy – wydawali kwitki) stali się bardzo bogaci. Wydało, że pożyczają również pieniądze klientów.
Ludzie składający depozyty wymusili by dzielili się zyskami.
Pożyczki bez pokrycia
To jednak nie koniec kreatywności bankowców.
Wiadomo, że klienci okazjonalnie żądają wypłacy swoich środków.
Utrzymując pewną rezerwę, spokojnie można pożyczyć więcej pieniędzy niż bank posiada,
Wiadomo (z dużym prawdopodobieństwem), że wszyscy na raz nie przyjdą po swoje pieniądze.
Dopóki tak jest, system działa.
A bankierzy spokojnie mogli wydawać kwity na złoto, którego w ogóle nie posiadają.
Linie lotnicze sprzedają więcej biletów niż mają miejsc.
To typowa praktyka różnych biznesów.
To klasyczny overbooking.
Zdarza się…
System bankowy niesamowicie przydał się w czasie ekspansji Europejczyków na inne kontynenty, w czasie zwiększonego zapotrzebowaniem na pieniądze.
Jednak znów ludzie zaczęli podejrzewać bankierów, że mają za dużo pieniędzy. Że prawdopodobnie zdefraudowali ich pieniądze – wydali je na własne cele.
Ze względu na utratę zaufania / potrzebę kapitału.
Wiele osób żądało wypłaty swoich środków.
W wielu przypadkach było to po prostu niemożliwe – pieniędzy nie było!
Zdarza się..
W przypadku linii lotniczych najpierw prosi się kto dobrowolnie opuści pokład, gdy nie ma chętnych, to usuwa się siła.
Co zrobić w przypadku wypłaty pieniędzy?
W przypadku bankowości, taka defraudacja pieniędzy klientów powinna być zakazana.
Jednak sam system był bardzo przydatny. Dzięki niemu było wystarczajaco dużo pieniedzy na wyprawy, rozwój gospodarczy etc.
Dlatego zamiast zakazać takiej działalności, system został zalegalizowany.
Limity
Jednak zostały narzucone pewne limity, by bank był w stanie się wypłacić.
Pierwotnie limit wynosił 1:2, a następnie 1:9, czyli pożyczali dziewięć fikcyjnych dolarów na jednego faktycznie istniejącego w skarbcu.
Zagadka: Wpłacasz do banku 1000 pln, ile bank może pożyczyć?
Fundusz, Bank centralny
Działając razem, łatwiej można pokonać różne problemy.
Stąd pojawił się pomysł Banku centralnego.
W przypadku niewypłacalności danego banku, bank centralny mógł szybko go wesprzeć zastrzykiem gotówki.
W zamian banki musiały utrzymywać i przekazywać pewną obowiązkową rezerwę do banku centralnego.
Dzięki takiemu rozwiązaniu problem mógłby się pojawić jedynie w przypadku problemów finansowych w kilku bankach jednocześnie.
Polecam film:
Money As Debt – Pieniądze jako dług (2006)
oraz druga część:
„Money As Debt 2 – Pieniądze jako dług 2”
Banki częścią systemu
Bank of England.
Powołano go w 1694 r., oficjalnie po to, aby „promować dobro publiczne i dla korzyści narodu”. Tak naprawdę jednak powstanie tej instytucji miało pomóc w sfinansowaniu wojny z Francją, …
William Paterson, szkocki bankier i kupiec, wpadł na pomysł, by kapitał pożyczyć od prywatnych inwestorów. Poproszono więc najzamożniejszych obywateli o przekazanie państwu łącznie 1,2 mln funtów – w zamian za spłatę z ośmioprocentowymi odsetkami. W ten sposób do życia powołano spółkę o nazwie „The Governor and Company of the Bank of England”.https://bankomania.pkobp.pl/finanse-na-co-dzien/historia-bankow-centralnych-cz-2-bank-of-england/
